Tại sao mô hình kinh doanh sẽ quyết định thành bại?

01 - MÔ HÌNH KINH DOANH LÀ CỐT LÕI DOANH NGHIỆP

Đừng tin luận điệu không có mô hình kinh doanh cũng có thể làm nên, chúng ta có thể không biết được cuối cùng sản phẩm của chúng ta được khách hàng chấp nhận là gì, nhưng trước khi xuất phát nhất định phải làm rõ khách hàng của chúng ta là ai? Chúng ta phải giải quyết vấn đề gì của họ? Sau đó mới điều chỉnh sản phẩm của mình để giải quyết nhu cầu của khách hàng.

Điều quan trọng nhất trong “Quy tắc vàng” về quản lý kinh doanh doanh nghiệp của Trường Kinh doanh Paris HEC là: “Kinh doanh quan trọng nhất không phải là tiền mặt, nhân tài, mà là mô hình.”

Vấn đề hàng đầu sau khi bắt đầu khởi nghiệp là làm rõ mô hình kinh doanh của mình, chúng ta không thể bảo đảm rằng sản phẩm đầu tiên chúng ta thiết kế ra là khách hàng đã có nhu cầu, cần căn cứ vào phản ứng thị trường để liên tục điều chỉnh sản phẩm thậm chí là vứt bỏ sản phẩm, nhưng ít nhất trước khi xuất phát, chúng ta phải biết mình chuẩn bị phục vụ cho đối tượng khách hàng nào, phải giải quyết vấn đề gì của họ.

Mô hình kinh doanh của công ty đồ uống là thông qua bán đồ uống để kiếm tiền, công ty chuyển phát nhanh là thông qua chuyển phát nhanh để kiếm tiền... Vấn đề mô hình kinh doanh nhìn thì tưởng đơn giản, nhưng nhiều người khởi nghiệp lại dễ dàng bỏ qua. Nhiều người khởi nghiệp khi muốn huy động vốn nói cả nửa ngày vẫn không nói rõ được sản phẩm mà mình kinh doanh là sản phẩm gì, hướng đến đối tượng khách hàng nào, giải quyết vấn đề gì, thu nhập từ nguồn nào, điều này chứng tỏ họ chưa làm rõ mô hình kinh doanh của mình là gì.

Khởi nghiệp thành công hay không, mấu chốt nằm ở chỗ dịch vụ hoặc sản phẩm có giá trị với khách hàng hay không. Nếu mọi người lúc nào cũng cần sản phẩm hay dịch vụ của bạn, thì bạn kiếm tiền nhiều nhất dưới gầm trời này. Nếu chỉ có một ít khách hàng có nhu cầu về sản phẩm của bạn, thì bạn sẽ sớm phá sản mà thôi. Hơn nữa nhu cầu và giá thành hợp lý quan hệ mật thiết với nhau, nên chúng ta không những phải cung cấp sản phẩm và dịch vụ tốt, mà còn phải có phương thức thu phí sao cho khách hàng chấp nhận được, khi đó mô hình kinh doanh mới xem như được hình thành.

Thử nghĩ xem, khi mọi cổng thông tin điện tử đều cung cấp dịch vụ email miễn phí, nếu mô hình kinh doanh mà bạn thiết kế lại thu phí dịch vụ này thì kết quả sẽ ra sao? Từng có thời gian dịch vụ thư điện tử 263 có tỷ lệ thị phần rất cao, nhưng sau khi bắt đầu thu phí đã nhanh chóng phải rút khỏi thị trường cá nhân chính là một bài học. Nhưng cũng không nên quá nhiệt tình với việc miễn phí, sản phẩm hay dịch vụ mà khách hàng không muốn trả tiền, đều không có giá trị. Nếu sản phẩm có giá trị với khách hàng, người dùng chắc chắn chấp nhận trả phí. Nếu dịch vụ chỉ khi miễn phí mới có thể thu hút khách hàng, thì giá trị của nó nhất định không lớn, chỉ dịch vụ đủ tạo ra thu nhập mới có thể bền vững, đây là chân lý đơn giản.

02 - THẾ NÀO LÀ MÔ HÌNH KINH DOANH TỐT?

Hai loại mô hình kinh doanh kiếm tiền

Thông thường, mô hình kinh doanh càng dễ bắt tay vào làm thì lợi nhuận đem lại càng thấp, mô hình kinh doanh càng làm càng dễ, thì sụp đổ cũng càng nhanh.
Công ty có kiếm được tiền hay không có thể thấy được ngay từ ngày đầu tiên.

Chỉ có hai loại công ty có thể kiếm tiền bền vững và phát triển:

(1) Công ty kiếm được tiền ngay từ ngày đầu tiên thành lập, mỗi sản phẩm mà công ty bán ra đều có thể kiếm tiền, đồng thời có cách thức càng bán càng chạy, quy mô càng mở rộng.

(2) Hai là cần tích lũy quy mô khách hàng đến một giới hạn nhất định mới vượt qua được điểm cân bằng giữa thu và chi, nhưng tốc độ tăng trưởng khách hàng rất nhanh và không có ngưỡng trên của sự tăng trưởng ấy.

Ngoài hai loại này ra, các loại khác có thể kiếm được tiền, nhưng không bền vững hoặc sống lay lắt không thể phát triển. Ví dụ: (1) Khởi nghiệp với hai đồng, số lượng khách hàng có thể sinh lợi nhuận thấp, ai cũng có thể làm được. (2) Kinh doanh với những sản phẩm theo "mùa vụ". (3) Kinh doanh những sản phẩm cần chi phí đầu tư liên tục.

Mô hình kinh doanh tốt thường có đặc điểm sau:

1. Sản phẩm đơn giản. Nhắm vào nhu cầu cao nhất của người dùng, giúp thoả mãn tối đa sự trải nghiệm của người dùng.
2. Tiền đề đơn giản. Càng cần ít điều kiện kinh doanh thì càng tốt.
3. Thuộc dạng sáng kiến một lần. Mô hình kinh doanh tốt đều chỉ cần sáng kiến một lần, phàm là việc làm ăn cần liên tục đưa ra sáng kiến thì độ khó sẽ cực cao, ví như đóng phim, bạn đóng liên tục có thể kiếm tiền, nhưng không thể bảo đảm phim tiếp theo cũng kiếm được tiền, thành công hay thất bại quyết định ở sáng kiến lần tiếp theo, kiểu làm ăn này rủi ro rất lớn.
4. Có thể mở rộng với giá thành thấp. Mô hình kinh doanh mà phải đầu tư khoản vốn lớn để mở rộng thị trường có rủi ro rất cao.
5. Có một lượng khách hàng có thể sinh lợi nhuận nhất định.

03 - MÔ HÌNH KINH DOANH CẦN CÓ KIỂM CHỨNG

Khoa học xã hội là môn khoa học thực tiễn, mà giữa kế hoạch và thực tiễn thi hành thường có sự sai biệt rất lớn, chưa trải qua kiểm chứng sẽ rất khó xác định mô hình kinh doanh là tốt hay không.

Ví dụ, với mô hình mua theo nhóm, người tiêu dùng mua theo nhóm là vì giá rẻ hơn, nhưng khi trang web mua theo nhóm hạ mức giảm giá hay nhà kinh doanh sau khi hoàn thành chiến dịch quảng bá thương hiệu đã điều chỉnh giá về mức bình thường, thì người tiêu dùng có còn đến hay không? Nếu họ không đến thì việc bạn đốt tiền để tích lũy khách hàng lâu nay có còn giá trị?

Kiểm chứng mô hình kinh doanh của bạn sớm nhất có thể

Làm thế nào để đánh giá một kế hoạch kinh doanh tốt hay không?

Đánh giá giữa hiện tại và tương lai của kế hoạch kinh doanh tốt không nên vượt quá 3 cấp, càng không thể lấy tưởng tượng của tương lai để xem nhẹ tính khả thi của hiện tại. Điều chúng ta có thể làm là làm tốt cấp thứ nhất của hiện tại, rồi đánh giá tính khả thi của cấp thứ nhất đã được kiểm chứng để đánh giá tính hợp lý của tương lai.

Nhiều người đã nghe lý thuyết: thị trường có 100 triệu dân, mỗi người mua một que kem sẽ cần 100 triệu que, nếu kiếm được lợi nhuận 1000 đồng mỗi que sẽ có được lợi nhuận 100 tỉ. Vấn đề là, làm thế nào để 100 triệu người đều 1 lần dùng sản phẩm của bạn?